Mucize Bitki Keşfedildi! Tarımın Seyri Değişiyor

ABD’nin en sıcak bölgesi Death Valley’de keşfedilen Tidestromia oblongifolia adlı bitki 49 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda bile gelişim göstermeyi başarıyor. Bilim insanları bu olağanüstü dayanıklılığın gelecekte tarımın seyrini değiştirebileceğini belirtiyor.

Ölüm Vadisi’nde Yeşeren Bir Mucize

Dünyanın en sıcak noktalarından biri olan Kaliforniya’daki Death Valley’de yaşam neredeyse imkânsız kabul ediliyor. Ancak bu kavurucu coğrafyada doğanın sınırlarını zorlayan bir tür bulundu. “Tidestromia oblongifolia” isimli bitki 49°C’nin üzerindeki sıcaklıklarda dahi fotosentez yapabilen ilk bitki olarak kayıtlara geçti.

Michigan Eyalet Üniversitesi araştırmacıları, Current Biology dergisinde yayımlanan çalışmalarında bu bitkinin olağanüstü dayanıklılığını inceleyerek dikkat çekici sonuçlara ulaştı. Araştırma ekibinden Profesör Seung Yon “Sue” Rhee, “Diğer bitkilerin birkaç saat içinde kuruduğu koşullarda bu tür nasıl oluyor da gelişmeye devam ediyor?” sorusuyla yola çıktıklarını belirtti.

10 Günde Üç Kat Büyüme

Laboratuvar ortamında Death Valley’dekine benzer sıcaklık koşulları oluşturulduğunda, T. oblongifolia’nın sadece 10 gün içinde üç kat büyüdüğü gözlemlendi. Aynı koşullarda yetiştirilen diğer türlerin gelişimi tamamen dururken, bu bitkinin fotosentez eşiği iki gün içinde yükseldi ve optimum sıcaklık 45°C olarak belirlendi. Bu değer, bugüne kadar kaydedilen en yüksek fotosentez sıcaklık sınırı olarak değerlendiriliyor. Bilim insanlarına göre T. oblongifolia, yüksek sıcaklıklarda enerji üretimini sürdürebilen eşsiz bir biyolojik yapıya sahip.

Hücresel Uyum Mekanizması Çözüldü

Araştırma, bitkinin dayanıklılığının yalnızca genetik değil, hücresel düzeyde de sağlandığını ortaya koydu. Yüksek sıcaklıklarda bitkinin mitokondrileri — yani hücrenin enerji merkezleri  kloroplastlara yaklaşarak fotosentez sürecini destekliyor. Kloroplastların “kupa” benzeri özel bir yapı oluşturduğu, bu sayede karbon dioksit dönüşümünün çok daha verimli hale geldiği belirlendi. Bitki, sıcaklık artışıyla birlikte binlerce genini yeniden aktive ediyor ve Rubisco aktivaz enziminin üretimini artırarak enerji üretimini sürdürüyor.

Küresel Isınmaya Karşı Umut Işığı

Küresel ısınmanın etkileriyle birlikte, buğday, mısır ve soya gibi temel tarım ürünlerinde ciddi verim kayıpları yaşanabileceği öngörülüyor. Bilim insanları, T. oblongifolia’nın dayanıklılık mekanizmasının gelecekte bu bitkilere aktarılabileceğini, böylece sıcaklığa dayanıklı yeni nesil tohumların geliştirilebileceğini ifade ediyor.

Araştırmayı yöneten Rhee, “Bu tür bize bitkilerin aşırı sıcaklara da adapte olabileceğini gösteriyor. Eğer bu mekanizmaları tarım bitkilerine aktarabilirsek, küresel gıda güvenliğini tehdit eden en büyük soruna kalıcı bir çözüm getirebiliriz.” dedi.

Tarımda Yeni Bir Dönemin Kapısı Aralanıyor

Uzmanlara göre, T. oblongifolia’nın genetik yapısının incelenmesiyle elde edilecek bilgiler, gelecekteki tarımsal dönüşümün temelini oluşturabilir. Artan sıcaklıklar karşısında verimli kalabilen bitki türlerinin geliştirilmesi, iklim değişikliğinin en yıkıcı etkilerini hafifletme potansiyeline sahip.